Ο αποκλεισμός από τον κορωνοϊό έδωσε μια γεύση για το πώς μπορούν να μοιάζουν οι πόλεις καθαρότερες, αλλά καθώς οι άνθρωποι στρέφονται σε ιδιωτικά αυτοκίνητα για ασφάλεια από τη μόλυνση, η ρύπανση θα μπορούσε να αυξηθεί στα ύψη.
Μετά από καιρό αποκλεισμού από τον κορωνοϊό που άδειασε τους δρόμους και καθάρισε τους ουρανούς πάνω από τις μεγαλύτερες και πιο μολυσμένες πόλεις του κόσμου, παρουσιάστηκε μία πιθανότητα για το πώς θα μπορούσαν να φαίνονται, να ακούγονται και να μυρίζουν οι καθαρότερες πόλεις στο μέλλον ενώ οι πολεοδόμοι επανεξετάζουν πώς να τις χτίσουν καλύτερες.
Στο αποκορύφωμα της πανδημίας η επιβράδυνση των οδικών, σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών συνέβαλε στη μεγαλύτερη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών – λίγο λιγότερο από το ήμισυ της ημερήσιας μείωσης των εκπομπών CO2 κατά 17%, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature.
Ενώ οι περιορισμοί αίρονται, ο κίνδυνος μόλυνσης απομακρύνει τους ανθρώπους από τις δημόσιες συγκοινωνίες, η στροφή προς τα ιδιωτικά αυτοκίνητα απειλεί να εκτοξεύσει τις εκπομπές ρύπων. Οι παγκόσμιες εκπομπές έχουν ήδη ανακάμψει μόλις 5% κάτω από τα ημερήσια επίπεδα πριν από την πανδημία.
Οι αρχές της πόλης έχουν μια πρόκληση να διασφαλίσουν ότι οι επιβάτες μπορούν να πάνε στην εργασία τους ταξιδεύοντας σε ασφαλή απόσταση μεταξύ τους.
Πολλοί δήμαρχοι υποσχέθηκαν να ξαναχτίσουν τις πόλεις πιο πράσινες και πιο δίκαιες. Από την πόλη του Μεξικού μέχρι το Λονδίνο, από την Μπογκοτά μέχρι το Μιλάνο, έχουν ανακοινωθεί σχέδια για εκατοντάδες χιλιόμετρα νέων ποδηλατόδρομων – ενισχύοντας ένα κίνημα πριν από την πανδημία για τη μείωση της κυριαρχίας των αυτοκινήτων.
Σχεδόν 40 μέλη του C40, ενός δικτύου μεγάλων πόλεων που εργάζονται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δεσμεύτηκαν να χρησιμοποιήσουν την ανάκαμψη για να προωθήσουν τις επενδύσεις σε «εξαιρετικές δημόσιες υπηρεσίες» και να αυξήσουν την ανθεκτικότητα της κοινότητας έναντι μελλοντικών απειλών, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής.
Αυτό θα απαιτήσει μια ολιστική προσέγγιση για κάτι πολύ μεγαλύτερο από μερικές λωρίδες ποδηλασίας απλώς.
«Οι ποδηλατόδρομοι δεν πρέπει να αποτελούν αυτοσκοπό – είναι ένα μέσο για να ζήσουμε καλύτερα», δήλωσε ο Carlos Moreno, επιστημονικός διευθυντής της Επιχειρηματικότητας, Επικράτειας & Έδρας Καινοτομίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι και παράλληλα, σύμβουλος σχεδιασμού της δημάρχου του Παρισιού, Anne Hidalgo, στο Climate Home News.
Ο Μορένο πιστεύει ότι ο μετασχηματισμός των πόλεων πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τον στόχο για τη διατήρηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό κελσίου, τον σκληρότερο στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού. Για να επιτευχθεί αυτό, τα έως τώρα καλύτερα επιστημονικά δεδομένα αναφέρουν ότι οι παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να μειωθούν σχεδόν στο μισό έως το 2030 και να φτάσουν στο καθαρό μηδέν έως το 2050.
“Έχουμε 10 χρόνια για να μεταμορφώσουμε ριζικά τις πόλεις μας”, ανέφερε.
Για να ζήσουμε μέσα στο σημερινό κλίμα, τη βιοποικιλότητα και τους περιορισμούς στη δημόσια υγεία, ο Μορένο υποστηρίζει την αναμόρφωση του αστικού σχεδιασμού για να φέρει τις βασικές υπηρεσίες πιο κοντά στα σπίτια των ανθρώπων. Οι άνθρωποι μετακινούνται με τα πόδια ή με ποδήλατο και οι δρόμοι επανασχεδιάζονται όχι μόνο ως χώροι διέλευσης αλλά και ως “χώροι διαβίωσης”.
Η πανδημία ανάγκασε τις τοπικές αρχές σε πυκνοκατοικημένες περιοχές να ανακτήσουν δρόμους για δημόσια χρήση: ολόκληρα οδικά τμήματα πεζοδρομήθηκαν στο Τελ Αβίβ, πεζοδρόμια που διευρύνθηκαν στο Όκλαντ, θέσεις στάθμευσης έγιναν ποδηλατόδρομοι στα Τίρανα και τα εστιατόρια ενθαρρύνθηκαν να χρησιμοποιούν εξωτερικούς χώρους για φαγητό στο Βίλνιους. Το Παρίσι ανακοίνωσε τη δημιουργία 50 τουλάχιστον χιλιομέτρων προσωρινών ποδηλατόδρομων κατά την πανδημία.
Η Τζανέτ Σαντίκ-Χαν, πρώην επίτροπος μεταφορών για την πόλη της Νέας Υόρκης, δήλωσε ότι τέτοιες κινήσεις θα είχαν θεωρηθεί “σχεδόν επαναστατικές” πριν από μια δεκαετία.
“Είναι μια ιστορική στιγμή κατά την οποία οι πόλεις μπορούν να αλλάξουν πορεία”, ανέφερε σε έκθεση της Εθνικής Ένωσης Υπαλλήλων Μεταφορών της πόλης στην οποία προεδρεύει. “Άδειες λωρίδες… αποτελούν το περίγραμμα των μελλοντικών πόλεων που πρέπει να οικοδομήσουμε”, ανέφερε.
Ενώ υπάρχει σαφής δημόσια στήριξη για πολιτικές που θα επιφέρουν βελτιώσεις στην ποιότητα του αέρα, τα ιδιωτικά αυτοκίνητα εξακολουθούν να θεωρούνται ως η ασφαλέστερη επιλογή μεταφοράς εν μέσω Covid.
«Θα ήταν αφελές να πιστεύουμε ότι η πανδημία θα οδηγήσει στη μείωση χρήσης ιδιωτικών αυτοκινήτων, σε ένα πλαίσιο όπου οι δημόσιες συγκοινωνίες συνδέονται με τον κίνδυνο», δήλωσε ο Tim Schwanen, διευθυντής της Μονάδας Μελετών Μεταφορών στη Σχολή Γεωγραφίας &Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Η επιστροφή στα ιδιωτικά αυτοκίνητα αποτελεί σοβαρή ανησυχία, ανέφερε στο Climate Home News. Ελλείψει ολιστικής πολιτικής μεταφορών, θα μπορούσε να προκληθεί απότομη ανάκαμψη των εκπομπών.
Μια αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης θα επιδείνωνε οποιαδήποτε μελλοντική αναπνευστική πανδημία. Οι ερευνητές δημιούργησαν μια σύνδεση μεταξύ της μακροπρόθεσμης έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση των 2,5 μικροχιλιοστών, μεγάλο μέρος της οποίας προέρχεται από ντιζελοκίνητα αυτοκίνητα, και ενός υψηλότερου ποσοστού θνησιμότητας από την Covid-19.
Ωστόσο, στη Γουχάν, σημείο μηδέν για την πανδημία, οι πωλήσεις αυτοκινήτων αυξήθηκαν σε πρωτοφανή επίπεδα όταν η πόλη άνοιξε ξανά μετά από σφράγιση για εβδομάδες.
Μια έρευνα της Ipsos το Μάρτιο του ίδιου έτους βρήκε ότι το 66% των ερωτηθέντων Κινέζων χρησιμοποίησαν ιδιωτικά αυτοκίνητα μετά το lockdown, σε σύγκριση με το 34% πριν από την επιδημία. Η χρήση λεωφορείων και μέσων μαζικής μεταφοράς μειώθηκε από 56% σε 24%.
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης μια αυξανόμενη πρόθεση των ανθρώπων να αγοράσουν ένα αυτοκίνητο – μια τάση τόσο έντονη που είναι πιθανό να προμηνύει παρόμοια αύξηση σε άλλα μέρη του κόσμου, δήλωσε ο Schwanen. Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι αυτό μπορεί να συμβαίνει ήδη.
Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από το Apple Maps σχετικά με τις αναζητήσεις οδηγιών για ταξίδια με αυτοκίνητο δείχνουν αξιοσημείωτες αυξήσεις σε σύγκριση με τους όγκους που καταγράφηκαν προ πανδημίας – μια αύξηση 16% στις ΗΠΑ και 14% στη Γερμανία.
“Οι πόλεις δεν μπορούν χωρίς τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Είναι απολύτως ζωτικής σημασίας τα ΜΜΜ να επανέλθουν σε ορισμένες μορφές κανονικότητας εντός των περιορισμών της δημόσιας υγείας”, δήλωσε ο Σβένεν.
“Δεν υπάρχει επαναλειτουργία των πόλεων με επαναλειτουργία της μαζικής μετακίνησης”, τουίταρε ο Sadik-Khan απαντώντας σε οδηγίες προς τους εργοδότες από τα Κέντρα Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) προτείνοντάς τους κίνητρα για την προσέλευσή του προσωπικού στην εργασία με ιδία μέσα.
Το έγγραφο προκάλεσε σημαντικές αντιδράσεις, με τον καθηγητή πολεοδομίας του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολούμπια Λόρενς Φρανκ να λέει στο CNBC: “Η προώθηση της χρήσης ιδιωτικών οχημάτων ως στρατηγικής δημόσιας υγείας είναι σαν να συνταγογραφείται ζάχαρη για τη μείωση της τερηδόνας”.
Υπάρχουν ορισμένες θετικές ενδείξεις ότι η ανάκαμψη από την Covid-19 θα μπορούσε να επιταχύνει τη μετάβαση σε μεταφορές χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Το πακέτο οικονομικής διάσωσης της Γερμανίας, το οποίο περιλαμβάνει 5,9 δισεκατομμύρια ευρώ για την παροχή κινήτρων για ηλεκτρικά οχήματα και υποστηρικτικές υποδομές, χαιρετίστηκε ως “κρίσιμη στιγμή” από τα τοπικά ΜΜΕ. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση αγκάλιασε τις εκκλήσεις του ισχυρού λόμπι της αυτοκινητοβιομηχανίας να επεκτείνει τις προσαυξήσεις αγοράς βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο προέδρευσε των συνομιλιών του ΟΗΕ για το κλίμα το προηγούμενο έτος, έχει καταστήσει τη μετάβαση στις οδικές μεταφορές μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ένα από τα πέντε βασικά θέματα για την Cop26.
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν είναι όλη η απάντηση. Ενώ μολύνουν λιγότερο από τα αυτοκίνητα με ορυκτά καύσιμα, καταναλώνουν τον ίδιο χώρο, προκαλώντας συμφόρηση.
Ωστόσο, χωρίς κυβερνητική παρέμβαση, θα χρειαστούν χρόνια για να επανέλθει η χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών στα προ πανδημίας επίπεδα, καθώς η εμπιστοσύνη στην ασφάλεια των δικτύων έχει διαβρωθεί, δήλωσε στο CHN ο Mike Lydon, της εταιρείας πολεοδομίας Street Plans.
“Οι πολιτικοί ηγέτες χρειάζονται πραγματικά ισχυρά μηνύματα σχετικά με την πραγματικότητα και την ασφάλεια της χρήσης των δημόσιων συγκοινωνιών”, ανέφερε. “Πολλοί άνθρωποι υποθέτουν ότι είναι μεγάλο ρίσκο να πάρουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά ίσως και να μην είναι τόσο μεγάλο ρίσκο όσο νομίζουν”.
Η έμφαση στις ποδηλατικές εγκαταστάσεις εξυπηρετεί ένα κάποιο εκλογικό σώμα το οποίο αντιστοιχεί στη “μεσαία τάξη, αποτελούμενη από νέους και κυρίως λευκούς”, δήλωσε ο Σβένεν. Αυτό όμως διακυβεύει να μην εξυπηρετηθούν οι πιο ευάλωτες κοινότητες.
“Απέχουμε πολύ από το να κάνουμε πραγματικά μαζικό σχεδιασμό μεταφορών. Δεδομένης της ταχύτητας με την οποία λαμβάνουν χώρα τα πράγματα, δε δίνεται η απαιτούμενη σκέψη και προσοχή”, πρόσθεσε.
Είναι πολιτικό ζήτημα.
Στις ΗΠΑ, οι εκκλήσεις για “αφοπλιστική αστυνομία” κερδίζουν έδαφος. Μια κραυγή συσπείρωσης στις διαδηλώσεις “οι ζωές των μαύρων μετράνε”, αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι η αστυνόμευση έχει έρθει να κυριαρχήσει στους προϋπολογισμούς των πόλεων. Οι υπέρμαχοι υποστηρίζουν ότι η δημόσια ασφάλεια θα εξυπηρετηθεί καλύτερα από επενδύσεις σε κοινοτικές υπηρεσίες, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν αστική ανάπλαση.
Στο Παρίσι, ο μετασχηματισμός της αστικής κινητικότητας έχει καταστεί βασικό ζήτημα στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές.
Ο Moreno, του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, έχει ένα όραμα για μια πρωτεύουσα όπου οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε όλες τις ανάγκες τους, συμπεριλαμβανομένων σχολείων, χώρων εργασίας, σούπερ μάρκετ, νοσοκομείων, χώρων πρασίνου, πολιτισμού και αθλητικών εγκαταστάσεων, μέσα σε 15 λεπτά από το σπίτι τους με περπάτημα ή ποδηλασία.
Οι σχολικές παιδικές χαρές είναι ανοιχτές το Σαββατοκύριακο, καθώς και οι χώροι πρασίνου, κάθε δρόμος περιλαμβάνει μεγάλα πεζοδρόμια, ποδηλατόδρομους και βλάστηση με μειωμένο χώρο για αυτοκίνητα και σιντριβάνια νερού χρησιμοποιούνται για να δροσίσουν την πόλη τις όλο και πιο ζεστές μέρες που προκαλούνται από την παγκόσμια θέρμανση.
Η δήμαρχος Χιντάλγκο κατέστησε το φιλόδοξο σχέδιο ως τη ραχοκοκαλιά της εκστρατείας επανεκλογής της, χαρακτηρίζοντάς το “προϋπόθεση για την οικολογική μετάβαση της πόλης”. Η ιδέα ενέπνευσε άλλες πόλεις όπως η Μελβούρνη, το Βανκούβερ και το Μιλάνο να αναπτύξουν παρόμοιες προτάσεις.
“Τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τα ζητήματα υγείας πρέπει να αντιμετωπιστούν σε τοπικό επίπεδο”, δήλωσε η Χιντάλγκο κατά τη διάρκεια διαδικτυακής εκδήλωσης για την ανάκαμψη της πόλης. “Σε αυτό το όραμα για μια πόλη 15 λεπτών, πιστεύω ότι υπάρχει η λύση για το αύριο”.
Αναδημοσίευση από www.climatechangenews.com
